هرمزگان به عنوان هشتمین استان کشور از لحاظ مساحت، دارای ۱۴ جزیره مختلف مانند کیش، قشم، هندورابی، هرمز، هنگام است که وجود هرکدام از این جزایر قابلیت پیشرفت را برای استان و سطح اقتصاد ملی فراهم میکند. در ایران هیچ استانی به اندازه هرمزگان مزیت های مختلف را دارا نیست؛ وجود دو منطقه آزاد، فرودگاه های بین المللی، بنادر حمل و نقلی، چهار منطقه ویژه اقتصادی و ۲۲ شهرک صنعتی به این معناست که این استان به تنهایی قابلیت تغییر در اقتصاد ملی کشور، بهبود تراز اقتصادی، اشتغال، تولید و تجارت را دارد. وجود جزایر مختلف با ویژگی های خاص، امکان برنامه ریزی های کاربردی متناسب با هر منطقه را برای ما فراهم میکند. بندر شهید رجایی به عنوان پایتخت اقتصادی ایران، ظرفیت پذیرش سالانه بیش از ۸۸ میلیون تن کالا و تبادل کالا با بیش از ۸۰ بندر در جهان را دارد؛ وجود آن یکی دیگر از مزیت های مهم استان است که با سیاست گذاری های مناسب میتوان در زمینه اقتصادی برای استان و اقتصاد ملی در کشور اثرگذاری بالایی داشته باشد.
شاید مهم تر از همه، وجود مهمترین مناطق آزاد کشور یعنی منطقه آزاد کیش و قشم است که قابلیت ایجاد اشتغال، توسعه منطقه ای، رفع محرومیت و بالا بردن سطح امکانات در استان را داراست. با توجه به جمعیت این استان که حدودا دو میلیون نفر است، میتوان فعالیت و برنامه ریزی را برای ارتقا سطح استان به طور مطلوب و سریع پیش برد. اما با این حال شاهد آن هستیم که استان هرمزگان شرایط اقتصادی نامطلوبی دارد، در حدی که بالاترین نرخ بیکاری در کشور متعلق به این استان است و اینکه رشد و پیشرفت متوسط در این استان، صرفاً محدود به این دو منطقه در استان شده است، همچنین شهرستان های استان هرمزگان در وضعیت آشفته ای به سر میبرند. نکته قابل اهمیت این است که چطور ممکن است که دو منطقه آزاد بسیار مهم در این استان باشد، اما درعین حال بیشترین نرخ بیکاری کشور متعلق به هرمزگان باشد. چندی پیش، مرادی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس گفته بود آقایان اعلام کردند نرخ بیکاری در جزیره قشم به ٤درصد رسیده است، اگر مسئولین منطقه آزاد از بیکاری جوانان قشمی اطلاع ندارند باید عرض کنم هرکسی چنین نرخی برای بیکاری در قشم داده هم اشتباه کرده، هم بیجا کرده و هم غلط کرده. اگر آقایان به این آمار دروغ اعتقاد دارند از فردا افرادی را در همین جزیره به مدیران منطقه آزاد معرفی کنم که با تحصیلات عالیه از بهترین دانشگاه ها مشغول بقالی و مسافرکشی و دستفروشی هستند. وجود این تناقض نشان از عدم توجه و برنامه ریزی صحیح مسئولان مربوطه به این حوزه دارد.
هرچند که این تناقض به معنای شرایط ایده آل در کیش یا قشم نیست و این مناطق هم با آسیب و عدم پیشرفت صحیح مواجه هستند. با اینکه تصور میشود که کیش شرایط مطلوبی را در بین مناطق آزاد دارد و در زمینه زیرساخت ها و درآمدزایی کشور پیشرفت خوبی داشته، اما واقعیت این است که کمترین واحد تولیدی کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین وضعیت مدیریت منطقه آزاد کیش مدتهاست که نابسامان است و حتی در حال حاضر فاقد مدیرعامل نیز هست. وجود این مسایل ابتدایی در مدیریت مناطق کشور، که اهمیت بالایی دارند نشان از عدم تدبیر و اساسا بی توجهی به قابلیت ها و توانمندی های این مناطق در کشور است. قشم نیز شرایطی مشابه با منطقه آزاد کیش دارد.شاید بتوان گفت این مناطق نسبت به مناطق آزاد دیگر شرایطی نسبتاً مطلوب در کشور دارند اما بااینحال ما شاهد این هستیم که توجه و اهمیت مناطق آزاد در کشور صرفاً در صحبت های مسئولین و در برنامه ریزی های آنها وجود دارد، اما هیچ اقدام عملیاتی و کاربردی در زمینه این مناطق انجام نمیشود.
اخیرا هم شاهد مصوبه ای در خصوص احداث مناطق آزاد جدید در کشور هستیم. دور از ذهن نیست که برنامه ریزی ها در این مناطق هم با اشکالات همراه است و آینده این مناطق جدید وضعیت بهتری نسبت به مناطق فعلی نخواهد داشت. شنیده ها نیز حاکی از آن است که مسئولین قصد دارند تا جاسک را به منطقه آزاد تبدیل کنند. جاسک یکی از محروم ترین شهرستان ها در استان است و وضعیت بد اقتصادی و اشتغال در آن وجود دارد. اما آیا با این شرایط جاسک، تبدیل آن به منطقه آزاد میتواند مفید باشد؟ به دلیل بی توجهی به شهرستان های استان هرمزگان و البته واردات بی رویه ، نیروی کار در استان به شهرهای دیگر هدایت میشود و همین امر باعث بیکاری بالا در این استان شده است. بنابراین لازم و حیاتی است که صنایع و بنگاه های بزرگ استان به اقدامات جدی تر پرداخته و وظایف ذاتی خود نسبت به پیشرفت استان در زمینه های مورد نیاز را به طور جدی پیگیری کنند. همچنین مسئولان از ادامه سریال بی سر و ته اضافه کردن مناطق جدید پایان دهند و تصمیماتی اساسی و زیربنایی را برای بهبود عملکرد مناطق موجود اتخاذ کنند. مناطق آزاد صرفا و به خودی خود، خوشبختی نمی آورند و برای پیشرفت و تعالی و ایجاد اشتغال پایدار، باید برنامه ریزی کرد.
