تحریم، مانع صادرات گاز ایران

تجارت جهانی/ نرگس کارخانه ای: وزیر انرژی قطر به عنوان کشوری که در بحران گاز اروپا، قراردادی پانزده ساله برای عرضه گاز مایع با آلمان بست اعلام کرده است که در نهایت اروپا به گاز روسیه بازخواهد گشت. در خصوص وضعیت تامین انرژی در اروپا و پیش‌بینی شرایط در این زمینه، تجارت جهانی با حسن مرادی، استاد دانشگاه و کارشناس حوزه انرژی، به گفتگو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.

با وجود تمام تلاش‌ها و صرف هزینه‌ها، آیا این ادعا مبنی بر روی‌آوردن، مجدد اروپا به روسیه برای دریافت گاز را واقع‌گرایانه می‌دانید؟

آمریکا و اتحادیه اروپا یا به عبارتی تندرویان و هیات حاکمه اتحادیه اروپا، در تضاد با منافع مردم اروپا حرکت می‌کنند. اکثر شهروندان اروپایی حاضر به پرداخت قیمت‌های بالای سوخت و حامل‌های انرژی نیستند. بنابراین یک مقابله تنگاتنگ بین دولتمردان طرفدار آمریکا و تحریم روسیه با کسانی جریان دارد که باور دارند دریافت گاز از روسیه باید خارج از چارچوب جنگ اوکراین ادامه داشته باشد. این یک چالش جدی است، در این میان نهایتا روسیه است که برنده می‌شود و اروپا راهی به جز روی‌آوردن به گاز روسیه ندارد. اگرچه بعضی به شدت مخالف هستند و ادعا می‌کنند که اگر کشورهای دیگر توان اقتصادی روسیه را بالا ببرند، پایداری او را در جنگ با اوکراین” بالا برده‌اند. اما کمبودهای ایجاد شده در بازار در نهایت به نفع روسیه، برای به کرسی نشاندن حرفش تمام خواهد شد تا دوباره به بازارهای اروپا نفوذ کند.

برخلاف پیش‌بینی‌ها، اروپا با ارائه یارانه به شهروندان برای کاهش هزینه‌ها و با سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای دریافت انرژی از منابع دیگر تلاش بسیار کرده است. با این تفسیر تمام این تلاش‌ها بی‌فایده هستند؟

شکی نیست که اروپا برای بیرون رفتن از این بحران به راه‌های مختلفی مثل استفاده از زغال سنگ، نیروگاه‌های گازوئیلی و به طور کلی نیروگاه‌هایی که سوختی غیر از گاز مایع مصرف می‌کنند، روی آورده است و یارانه‌هایی نیز به شهروندان پرداخت می‌کند اما همچنان نتوانسته شهروندان را راضی نگه دارد و تعادلی در زندگی آن‌ها ایجاد کند؛ هنوز هم صورت حساب‌های سوخت و گاز بیش از یک چهارم کل درآمد شهروندان اروپایی را شامل می‌شود که باعث نارضایتی آن‌هاست. اگرچه آلمان نیز تصور می‌کند که می‌تواند از طریق سرمایه‌گذاری و به خصوص تامین گاز مایع (LNG)، این نیاز‌ها را برطرف کند اما راه افتادن این تجهیزات و به نتیجه رسیدن سرمایه‌گذاری‌های این کشور زمانبر است و در کوتاه مدت ممکن است مجبور شوند به گاز روسیه متوسل شوند و بعضی از تهدیدها و فشارها را کمتر کنند تا روسیه گاز خود را عرضه کند.

در این میان برخی معتقد هستند ایران یکی از گزینه‌های اروپا برای تامین گاز بوده اما همکاری لازم را در مذاکره با آن‌ها نداشته است، آیا اساسا ایران این ظرفیت را دارد؟

ایران به دنبال یک تعادل است؛ یک حکومت خوب چنین است که تعادل منافع خود را با دنیا برای رسیدن به مسیر به‌صرفه‌تر با پرداخت هزینه کمتر تنظیم می‌کند. در خصوص برجام نیز ما سستی نکردیم بلکه این آمریکا و طرفداران تندروی آن در اروپا بودند که با فشار آوردن برجام را متوقف کردند. ما همواره نشان دادیم که صلح‌طلب هستیم و تمایل داریم با دنیای آزاد، رابطه و به خصوص روابط اقتصادی داشته باشیم. بنابراین اگر اروپا منافع و حقوق جمهوری اسلامی ایران را محترم بشمارد، امکان دارد بتوانیم از طریق خط لوله، بخشی از گاز تولیدی پارس جنوبی و جنوب کشور را از طریق تولید گاز مایع و توسط کانتینرها و کشتی‌های کانتینربر، به تمام دنیا انتقال دهیم.

چگونه این پروسه، عملی می شود؟

این امر نیازمند یک تضمین عملی است تا امنیت این خط لوله‌ها و تداوم این انتقال به رسمیت شناخته شود و صادرات از یک منبع پایدار صورت گیرد. اگر این فضای صادراتی به وجود آید، لازم است تحریم‌هایی که مانع سرمایه‌گذاری هستند نیز برداشته شوند. این امر موقعیت اروپا را بهتر می‌کند و بنابراین قدرت چانه‌زنی بیشتری خواهند داشت و تا زمانی که با روسیه به نتیجه نرسید به ایران و کشورهایی نظیر آن تکیه کند.