دبیرخانه بدون استراتژی

تجارت جهانی/ سامان دولت خواه: اتاق های بازرگانی عموما با اهداف متفاوتی در زمینه ارتقای وضعیت اقتصادی در کشورهای مختلف ایجاد شده است و از راهکارهای متعددی شامل حمایت‌های مالی و آموزشی کسب و کارها، فراهم آوردن فرصت‌ها و موقعیت‌های اقتصادی مساعد، کمک به کسب و کارها به منظور توسعه و رشد، افزایش فرصت های شغلی، توسعه بخش های اقتصادی مختلف کشور و ارتقای سیستم بازار رقابتی داخلی برای بنگاه ها و کسب و کارهای متعدد به نتیجه می‌رسد. یکی از ظرفیت‌های مهم کشور در رسیدن به این اهداف اقتصادی، از طریق فعالیت ها در مناطق آزاد است. تجارت جهانی در آستانه انتخابات اتاق بارزگانی، با سهیل آل رسول، عضو منتخب اتاق بازرگانی تهران در زمینه برنامه ها و رویکرد‌های وی در زمینه مناطق آزاد گفتگو انجام  داده که در ادامه متن آن را می‌خوانید…

نظر شما درباره عملکرد مناطق آزاد چیست؟

ازنظر بلوغ سازمانی پیش‌بینی‌های خوبی در مناطق آزاد وجود دارد. بدون شک وجود استقلال عملکرد در حوزه‌های مختلف و وجود دبیرخانه‌ای برای همسو و هم‌گرا کردن تأثیر بسزایی در اثربخشی این مناطق خواهد داشت. مشابه این رویکرد تا حدودی در سازمان بنادر وجود دارد. اما چیزی که به‌نظر می‌رسد، این است که فکر، ایده و یا مغز اصلی منطقه یعنی دبیرخانه نتوانسته است راهبر مفیدی برای این مناطق داشته باشد؛ به‌طوری‌که عملکرد این مناطق به‌جای حرکت در مبانی توسعه پایدار کشور معطوف به روزمرگی‌ها شده‌ و تأثیراتی کوتاه‌مدت و کم در اقتصاد کشور دارند.
برای مثال می‌توان به مقطعی اشاره کرد که موضوع واردات خودرو در مناطق آزاد به وجود آمد و سوء عملکرد آن بر همه افراد آشکار شد. در واقع باید از کسانی که سیاست‌گذار دبیرخانه هستند این توقع وجود داشته باشد خوراک استراتژیک مفیدی به مناطق آزاد برای کسب نتیجه بهتر فراهم کنند‌.

آیا شما رویکرد اختصاصی برای استفاده از ظرفیت‌ها دارید؟

به‌طور خاص باید ظرفیت زیرساختی و فیزیکی پیش‌بینی‌شده، برای ارتباط با اقتصاد جهان و قطب‌های منطقه‌ای اقتصادی تجهیز شود اما این اتفاق در ایران به سرانجام نرسبده و مناطق به حیاط خلوتی برای برخی از مدیران ارشد تبدیل شده که باعث جلوگیری از تحول و نوآوری شده‌است و این درحالی‌که است که از این معافیت‌ها سوءاستفاده شده. مثلاً اگر برنامه احداث فرودگاه، سردخانه صنعتی یا هر نوع دیگری باشد، از این معافیت ها استفاده می‌شود. درصورتی‌که هدف قانون‌گذار تسهیل‌گری سرمایه‌گذاری منطقه‌ای و جهانی است و وجود این سیاست‌گذاری کافی و صحیح است اما نوع بهره‌برداری از آن دارای مشکل است.

برنامه‌ریزی شما برای دیپلماسی اقتصادی در منطقه چیست؟

بدون شک سهمی که برای بخش خصوصی از اقتصاد و دیپلماسی در حال حاضر وجود دارد در مقابل ظرفیت‌های امروز دولت قابل‌مقایسه نیست. به طوری که اگر کسی در عالی‌ترین مقام امروز، بخواهد درباره رویکردها و دیپلماسی‌های بین‌المللی نظری ارائه دهد، کاری بی‌نتیجه انجام داده. بیشترین تأثیر امروز اتاق بازرگانی معطوف به چانه‌زنی برای محول کردن تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به بخش خصوصی و دریافت سهم واقعی آن برای کشور و هم در زمینه اصل ۴۴ که به‌نحو شفاف جامعه عمل پوشانده شود.
به‌طور ویژه فارغ از محدودیت‌ها و گلایه‌های فعالان بخش خصوصی نسبت‌به جایگاه و سهم کم خود درباره دولت، باید گفت که مناطق آزاد با توجه به گستردگی و تنوعی که در امتداد ظرفیت‌های تبادلی فراسرزمینی دارند، می‌توانند صنایع مولد داخلی را به کشورهای همسایه معرفی کنند تا با تجهیز شدن این صنایع داخلی، توسعه کارکردی مطلوب‌تری حداقل در سطح همسایگان خود در منطقه داشته باشیم.
در حال حاضر کارخانه‌های متفاوتی در سطح خرد و متوسط وجود دارد که با جابه‌جایی به مناطق آزاد می‌توانند بسیاری از هزینه‌های خود اعم از مالیات، گمرک و حتی هزینه حمل و نقل را کاهش دهند که دراین‌صورت توان تسلط بیشتری بر رقبا برای ما ایجاد خواهد شد.

برنامه‌ و ایده‌های شما در مورد در اتاق بازرگانی چیست؟

صنعت احداث و انرژی به‌صورت مشخص بازیگرانی شامل مهندسان مشاور، پیمانکاران و سازندگان دارد و زیرمجموعه زیرساخت‌ها اعم از تونل، سد، پل، راه‌آهن، خطوط انتقال نفت و گاز و هر چیزی است که زیرساخت تولید قرار دارد می‌شود.
با اضافه کردن ساخت و ساز شهری به این مجموعه، ساخت‌وساز شهری مولد بیش‌از ۸۰ نوع اشتغال سازنده تولید می‌شود.
قابل گفتن است که سهم صنعت احداث در تولید ناخالص ملی بسیار قابل‌توجه است اما طی دهه اخیر و خصوصاً ۵ تا ۶ سال گذشته این سهم به‌شدت درحال کاهش خصوصاً در بودجه‌های عمرانی کشور است. در حالی که احداث، مجهزترین بخش در فدراسیون است،  کمترین توجه به آن شده‌است اما درحال‌حاضر ۵ نماینده در هیات نمایندگان تهران از صنعت احداث و انرژی حضور دارند که باید در تلاش برای شفاف‌سازی موقعیت احداث در اتاق بازرگانی برای فراهم آوردن زمینه بهتری برای توسعه فعالان اقتصادی این حوزه باشند.
امروزه سرمایه های قابل توجهی در مورد مشاوران و سرمایه گذاران وجود دارد. مثلا در پروژه‌های احداثی، کشور در زمینه راه‌آهن بی‌نیاز به هر گونه واردات است و این شاید تنها برای۲۰ کشور وجود داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها این است که ظرفیت‌های بالایی که در سال‌های اخیر با سوبسیدهای نفتی ایجاد شده را ظرفیت‌سازی کنیم که به‌صورت خدمات دوره‌های طلایی خدمات فنی و مهندسی در سال ۹۱ و ۹۲ وجود داشت.
زمانی که جایزه صادراتی تعریف درست و صحیح خود را داشت امروز با آن تاریخ فاصله‌ی زیادی هم به دلیل بی‌توجهی به موضوع و هم به دلیل محدودیت‌های عمومی در حوزه اقتصاد بین‌المللی که به‌شدت سهم خود را به رقبایی رقبایی مثل ترکیه واگذار کردیم.

به‌نظر شما دلیل پیروزی لیست برای فردا چه چیزی است؟

وسواس و دقت در بررسی رزومه‌ی افرادی که جزو این ائتلاف هستند هم از نظر سوابق حرفه‌ای و تشکلی و هم سوابق در حسن شهرت حرفه‌ای و اخلاقی اقتصادی مهم ترین و دلیل دیگر این است که تمامی اعضای ائتلاف خاستگاه تشکلی داشتند و طبیعتاً کسانی که در تشکل خود منتخب هستند بدون شک مورد توجه هم‌صنف‌های خود نیز قرار می‌گیرند.