80 درصد بازار عراق را از دست داده‌ایم!
تجارت جهانی/ماریا سلیمان‌زاده: واردات در مناطق آزاد ایران به شدت رو به افزایش است،سرمایه‌گذاری به حداقل و صفر رسیده، اندک محصولات صادراتی کیفیت جهانی ندارد و درحال از دست دادن بسیاری از بازارها هستیم. ایران بیش از ۸۰ درصد بازار عراق را از دست داده‌است. تجارت جهانی با علی عباسی فعال سابق بازرگانی بازار عراق و صادر کننده محصولات پتروشیمی، در این باب گفتگویی داشتند:
به طور کلی، چرا عراق دیگر رغبتی به خرید محصولات ایرانی نشان نمی‌دهد؟
محصولات صادراتی ایران به عراق شامل دو نوع کیفیت بالا و با قیمت بالا و همچنین محصولات بی‌کیفیت با قیمت پایین می‌شود. در حال حاضر، عراق به کشوری رقابتی تبدیل شده است و عمده مردم به دنبال خرید کالای باکیفیت هستند. اولویت خریداران در عراق مرغوبیت محصول است و با توجه به اینکه ایران اکنون کالایی با کیفیت بالا صادر نمی‌کند، بخشی از خریداران در عراق را از دست داده است. نکته قابل توجه این است که عراق کالای مصرفی و مورد نیاز خود را از کشورهای هند و چین با قیمت مناسب‌تر تأمین می‌کند.
آیا حقیقت دارد که تاجران و محصولات ایرانی، تقریباً هشتاد درصد بازار عراق را از دست داده‌اند؟
بله، بی‌شک همین‌طور است؛ اگر از این روند جلوگیری نشود و عملکردها تغییر نکند، قطعاً اوضاع بدتر خواهد شد. هنوز نمی‌توان گفت بازار عراق را به طور کامل از دست داده‌ایم، اما در صورت عدم تدبیر، این اتفاق خواهد افتاد.
برای جلوگیری از این روند باید چه اقدامی انجام داد؟
در این راه ما نیازمند تغییر استراتژی‌ها و تغییر سیاست‌ها هستیم. اما با توجه به عدم اهمیت این مسئله برای مسئولین، به نظر می‌رسد در حال حاضر سوریه را جایگزین بازار عراق کرده‌اند.
به نظر می‌رسد بازار عراق دیگر محصولات کشاورزی ایران را خریداری نمی‌کند و به خودکفایی رسیده است؛ آیا این موضوع حقیقت دارد؟
بله، حقیقت دارد، بهترین کشاورزان ما با حمایت‌های کشور عراق در آنجا مشغول به کار هستند و کشاورزی در آنجا رونق گرفته است. اطمینان داشته باشید با عملکردهای عراق در این حوزه، طی ۵ سال آینده عراق واردکننده هیچ یک از محصولات کشاورزی ایرانی نخواهد بود.
طبق گزارش‌ها عراق با راه‌اندازی پتروشیمی، واردات محصولاتی مثل کود از ایران را متوقف کرده؛ این مورد نیز صحت دارد؟
این مسئله نیز حقیقت دارد؛ در دو شهر کربلا و بصره پتروشیمی عراق در حال راه‌اندازی است. به طور مثال، عراق سالانه ۳۰۰ هزار تن کود از ایران خریداری می‌کرد که در حال حاضر با آغاز پتروشیمی خود تولید کننده است. بنابراین واردات کشور عراق از سایر کشورها به خصوص ایران کاهش می‌یابد و در نتیجه ارز کمتری خارج می‌شود و اشتغال رونق پیدا می‌کند. این احتمال وجود دارد با افزایش پتروشیمی، عراق وارد عرصه صادرات شود و ایران بازار ترکیه و سوریه را از دست بدهد.
وضعیت مناطق آزاد تجاری عراق چگونه است؟ سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران با عراق قابل مقایسه است؟
سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد تجاری عراق بیشتر است و اصلاً قابل مقایسه با ایران نیست. سرمایه‌گذاری در این کشور به دلیل تحریم نبودن عراق با سهولت بیشتری انجام می‌شود.
چرا مناطق آزاد ایران با داشتن موقعیت‌های عالی، سرمایه‌گذار ندارد ؟
می‌توان گفت کشور ایران با بسیاری از تجار، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران با روی گشاده برخورد نمی‌کند. علاوه بر تحریم نیز ما دچار خودتحریمی هستیم و با کشورهایی تجارت داریم که تحریم هستند که این مسائل برای ما محدودیت ایجاد می‌کنند. عراق با جذب شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به یک کشور در حال توسعه تبدیل شده است و چون بازگشت سرمایه سریعی دارد، بسیاری از سرمایه‌گذاران مشتاق به سرمایه‌گذاری در آنجا هستند.
آیا سرمایه‌گذاری عراقی‌ها در ایران نیز محدود شده است؟
تا به حال سرمایه‌گذار عراقی در مناطق دیده نشده و این به محدودیت‌های کشور ما در جذب سرمایه‌گذاری برمی‌گردد.
علت اینکه حتی سرمایه‌گذاران عراقی در منطقه آزاد اروند، کوچک‌ترین سرمایه‌گذاری نداشته‌است چیست؟
عدم ثبات اقتصادی؛ سرمایه‌گذاران عراقی مانند همه سرمایه‌گذاران، برای سرمایه‌گذاری در ایران باید دلار و سرمایه خود را به ریال تبدیل کنند و باتوجه به اینکه ارزش ریال ایران روزانه کاهش پیدا می‌کند، ایران انتخاب سرمایه‌گذاری آنان نیست. علاوه بر این، عدم ارتباط تجاری با بسیاری از کشورها مانع دیگری در این مورد است. سرمایه‌گذار عراقی قصد صادرات محصول خود را دارد ولی به دلیل محدودیت‌های تحریمی و دوری ما از مراودات جهانی نمی‌تواند. تمام این مسائل دلایل قانع‌کننده‌ای برای عدم سرمایه‌گذاری در ایران توسط سرمایه‌گذاران عراقی است.
منطقه آزاد اروند در زمینه صادرات به عراق موفق نبوده؛ هم اکنون به یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان مناطق آزاد در کشور تبدیل شده؛ دلیل این موضوع چیست؟
متاسفانه همه مناطق آزاد ما به دروازه وارداتی تبدیل شده‌اند. عدم وجود سرمایه متناسب در منطقه، نبود مدیر کارآمد و نداشتن نظارت درست بر عملکرد مسئولین منطقه، عدم کشف و استفاده از پتانسیل‌های منطقه آزاد اروند از دلایل افزایش واردات این منطقه است. در حقیقت، مشکلات سرمایه‌گذاری، صادرات و واردات مناطق آزاد ایران بیشتر از چیزی است که مشاهده می‌کنیم.
